De gevolgen van piekeren
Piekeren volgens de van Dale: pie·ke·ren
1 ingespannen denken
2 bezorgd peinzen; = tobben
Piekeren is een van de grootste vormen van ongemak die we kunnen ervaren. Nare gedachten over het verleden kunnen zich als levensechte filmpjes blijven afspelen in ons hoofd. Hetzelfde geldt voor zorgen over de toekomst. Bijvoorbeeld als je denkt aan wat er allemaal mis zou kunnen gaan (doemdenken).
Piekeren kan leiden tot enorm veel stress, lichamelijke onrust en spanning. Piekergedachten wekken negatieve emoties op zoals angst, somberheid en verdriet, slapeloosheid, depressie of erger. In deze blog vertel ik hoe piekeren werkt en hoe jij kunt leren om uit je hoofd te komen en je piekergedachten de baas te worden.
Kijk je liever naar een video waarin ik meer vertel over piekeren en hoe jij je innerlijke criticus de baas wordt? Klik dan hier.
Het nut van piekeren
Door te piekeren waarschuwt of herinnert jouw brein jou aan (potentieel) gevaar. Daarnaast is je brein een probleemoplosser. Door na te denken helpt je brein jou om je problemen op te lossen. Ook kan piekeren helpend zijn om een situatie te verwerken.
Piekeren wordt pas een probleem als je erin vast blijft zitten, gaat malen en er stress van krijgt. Daarom is het belangrijk dat je leert om je gedachten bewust op te merken. Uit onderzoek blijkt namelijk dat wij dagelijks tussen de 40.000 en 70.000 gedachten ervaren. Het grootste deel van ons denken speelt zich af in ons onderbewustzijn. Je kunt dus negatieve gedachten ervaren (zoals piekeren) zónder dat je dit doorhebt. Ergens best gek toch? Gelukkig kun je jouw gedachten ook bewust leren opmerken.
Dit is de eerste en belangrijkste stap om meer regie te krijgen over je gedachten. In de de blog mindfulness & tinnitus geef ik tips die jou helpen om je bewustzijn te vergroten.
De vormen van piekeren
Hieronder heb ik een opsomming gemaakt van een aantal vormen van piekeren
Je kunt piekeren..
- Over problemen die momenteel spelen in je leven of situaties waarin je je onzeker of angstig voelt.
- Over negatieve zelfveroordelingen (het kritische of veroordelende stemmetje in je hoofd).
- Door jezelf te vergelijken met anderen
- Over verwachtingen waar anderen niet aan voldoen.
- Over dingen waar je controle over wilt hebben of dingen waarbij je het gevoel van controle mist.
- Over negatieve gebeurtenissen uit het verleden of door je zorgen te maken over dingen in de toekomst.
- Over dingen waar je spijt van hebt of waar je je schuldig over voelt.
- Door situaties, problemen of iets anders uit te vergroten.
- Door te denken in rampscenario’s (doemdenken of catastroferen).
- Over boze gedachten, wraakgedachten of verdrietige gedachten. Bijvoorbeeld als je je gekwetst voelt.
- Door te verlangen naar iets wat je mist en je daardoor incompleet, somber of eenzaam voelen.
- Door te denken aan alles waarin je hebt “gefaald” in je leven.
Welke van deze vormen van piekeren herken jij bij jezelf?
Tips om uit je hoofd te komen en te stoppen met piekeren
Gedachten opmerken
De eerste stap en belangrijkste stap is het bewust leren opmerken van je gedachten. Je kunt alleen iets doen of veranderen als je opmerkt dat je piekert. Als je je gedachten niet opmerkt, dan blijven ze in je onderbewustzijn. Piekeren is een automatisch proces en door het in je bewustzijn te brengen, doorbreek je dit automatische proces.
Normaliseren
Piekeren is normaal. Alles waar je over piekert (hoe suf het ook mag zijn) is normaal. Dat betekent ook dat je niets hoeft te doen met die gedachten. Merk je gedachten op en laat ze voorbij gaan. Dit kan helpen om de negatieve lading van je gedachten te verminderen. Normaliseren gaat puur over de gedachten en emoties die je ervaart. Dit betekent niet dat je de situatie waar je over piekert als normaal hoeft te ervaren. Met betrekking tot die situatie is het misschien juist belangrijk om iets te doen of te veranderen als dat nodig of helpend is.
Relativeren
Relativeren is een zeer helpende manier om dingen positiever te bekijken. Dit kan veel bijdragen aan een positieve mindset. De valkuil van relativeren is wel dat je kunt doorschieten door alles weg te relativeren. Dus relativeren is helpend, zolang je ook je gevoelens erkent en toestaat.
Opschrijven, praten en wandelen
Als je hoofd vol zit en je even niet alles op een rij hebt, dan kan het helpen om even afleiding te zoeken door bijvoorbeeld een wandeling te maken. Ook kan het helpend zijn om je gedachten op te schrijven of om erover te praten. Juist door erover te praten krijgen je gedachten en gevoelens meer ruimte. Als je ergens enorm mee zit dan is het niet altijd makkelijk om je probleem vanuit een andere hoek te zien. Praten over je situatie, gedachten en gevoelens helpt om te verwerken waar je mee zit en om het vanuit een ander perspectief te bekijken.
Mindfulness
Vriendelijk leren zijn naar jezelf is de basis voor een positieve en ontspannen mindset. Het is oké om je onzeker, verdrietig of eenzaam te voelen. Dit zijn normale emoties die ruimte nodig hebben en je hoeft daar op dat moment niet meteen iets aan te veranderen. Mindfulness is een manier die helpt om oké te zijn met negatieve gedachten en emoties en om dit te zien als normale dingen die horen bij het leven. Er is een verschil tussen negatieve gedachten ervaren en lást hebben van negatieve gedachten. Mindfulness helpt om dit verschil te kunnen zien en los te komen van de negatieve lading.
Download gratis mindfulness oefeningen die jou helpen om uit je hoofd te komen. Ik raad vooral de oefening ‘ademruimte’ en ‘meebewegen met lastige gedachten en gevoelens aan.
Word je innerlijke criticus de baas
Hopelijk is na het lezen van deze blog iets duidelijker geworden hoe piekeren werkt en dat piekeren ook heel nuttig kan zijn. Helaas is piekeren meestal niet nuttig, en in veel gevallen juist schadelijk voor je lichamelijke en mentale gezondheid. Ik nodig je uit om de video ‘je innerlijke criticus de baas‘ te bekijken. Hier geef ik nog een aantal waardevolle tips die jou helpen om uit je hoofd te komen.
Hartgroet,
2 reacties