Deze blog is een vervolg op de vorige blog met de titel “wat is het nut van piekeren?”. In de vorige blog vertelde ik hoe piekeren werkt en dat het soms nuttig kan zijn, maar dat het meestal schadelijk is voor je gezondheid en dat het je leven op een negatieve manier kan beïnvloeden. In deze blog ga ik in op de tips die vaak worden gegeven om te stoppen met piekeren en leg ik uit waarom sommige van deze adviezen juist averechts werken. Daarna ontdek je welke adviezen wél helpen om meer regie te krijgen over je gedachten.
Positieve gedachten
Zou het niet mooi zijn als we alleen maar positieve gedachten kunnen ervaren en geen negatieve? Ik vraag me weleens af of positief wel kan bestaan zonder negatief. Zouden we positieve gedachten dan nog steeds als positief ervaren, of worden ze dan neutraal? Vanuit mindfulness worden zowel positieve als negatieve gedachten gezien als onderdeel van onze beleving. Onze realiteit. Uiteindelijk gaat het niet zozeer om de lading (positief/negatief) die je gedachten hebben, maar om de manier waarop je met gedachten omgaat. Als je piekert over iets wat morgen of binnenkort gaat gebeuren, dan beïnvloedt dit je stemming en misschien ook je gedrag. Bijvoorbeeld door een uitweg te zoeken om niet geconfronteerd te worden met datgene waar je bezorgd, onzeker of angstig over bent. Het vermijden van moeilijke situaties is makkelijker dan ze aangaan. Soms kan het wel helpend zijn om bepaalde lastige situaties te vermijden. In andere gevallen kan het zorgen dat je hierdoor vast blijft zitten en niet verder komt in iets wat misschien wel belangrijk voor je is.
Wat niet werkt
Veelvoorkomende manieren om te stoppen met piekeren zijn het negeren van gedachten of constant afleiding zoeken. Ik krijg weleens de vraag: “Is het niet beter om er gewoon niet aan te denken?”. Helaas zorgt deze manier er juist voor dat je meer met die gedachten bezig bent. Probeer maar eens om niet te denken aan een roze olifant……..
Misschien lukt het wel even, maar niet lang. Bovendien kost verzet tegen je eigen gedachten veel energie. Ergens niet aan denken lukt alleen als je je mentaal verzet tegen die gedachten. En ons brein is niet zo’n fan van het woord ‘niet’. Als je 10x zegt ‘ik wil niet aan ijs denken’, dan denk je 10x aan ijs. Je zou het verzetten tegen gedachten (en emoties) kunnen vergelijken met een enorme strandbal onder water duwen. Dat lukt wel even, maar na een tijdje worden je armen moe. Je verzetten of vechten tegen piekeren vergroot de last uiteindelijk. Hetzelfde geldt voor emoties. Als je je gevoel wegdrukt, dan blijft je dat gevoel juist vasthouden.
Positief denken kan helpen als je het op de juiste manier inzet. Bijvoorbeeld door te denken vanuit een positieve mindset. Dat is iets anders dan zoveel mogelijk positieve gedachten creëren. Je mag genieten van positieve gedachten. Maar als je constant positieve gedachten creëert om niet aan de negatieve te denken, dan ben je alsnog negatieve gedachten (als een strandbal) aan het onderdrukken.
Ik zie ook weleens het advies voorbij komen om een piekerkwartier in te lassen. Dit houdt in dat je met jezelf afspreekt dat je op een gepland tijdstip voluit mag gaan piekeren. Gedachten komen en gaan de hele dag door. Helaas zijn we geen robots die alle negatieve gedachten even kunnen pauzeren en bewaren voor een later moment. Je hebt iets nodig wat je kan inzetten op het moment dat piekeren ontstaat, anders ervaar je op die momenten alsnog de last van het piekeren.
Wat wel werkt
Oke, genoeg over wat niet werkt. Laten we het eens hebben over wat wél werkt!
Gedachten opmerken
Zoals ik eerder al aangaf is de eerste stap en belangrijkste stap het leren opmerken van je gedachten. Ik benoem dit als de belangrijkste stap omdat je alleen iets kunt doen of veranderen als je opmerkt dat je piekert. Als je je gedachten niet opmerkt, dan blijven ze in je onderbewustzijn. Piekeren is een automatisch proces en door het in je bewustzijn te brengen, doorbreek je dit automatische proces.
Normaliseren
Piekeren is normaal. Alles waar je over piekert (hoe suf het ook mag zijn) is normaal. Als je gedachten en emoties als normaal probeert te ervaren, dan ben je aan het ‘normaliseren’. Dat betekent ook dat je niets hoeft te doen met die gedachten. Merk je gedachten op en laat ze voorbij gaan. Dit kan helpen om de negatieve lading van je gedachten te verminderen. Normaliseren gaat puur over de gedachten en emoties die je ervaart. Dit betekent niet dat je de situatie waar je over piekert als normaal hoeft te ervaren. Met betrekking tot die situatie is het misschien juist belangrijk om iets te doen of te veranderen.
Relativeren
Relativeren is een zeer helpende manier om dingen positiever te bekijken. Dit kan veel bijdragen aan een positieve mindset. De valkuil van relativeren is wel dat je kunt doorschieten door alles weg te relativeren. Dit kun je voorkomen door jouw waarden prioriteit te geven. Bijvoorbeeld als iemand jouw vertrouwen heeft geschaad. Als vertrouwen een van jouw kernwaarden is, dan hoef je het niet te accepteren (door te gaan relativeren) wanneer je vertrouwen geschaad wordt.
Opschrijven, praten en wandelen
Als je hoofd vol zit en je even niet alles op een rij hebt, dan kan het helpen om even afleiding te zoeken door bijvoorbeeld een wandeling te maken. Ook kan het helpend zijn om je gedachten op te schrijven of om erover te praten. Juist door erover te praten krijgen je gedachten en gevoelens meer ruimte. Als je ergens enorm mee zit dan is het niet altijd makkelijk om je probleem vanuit een andere hoek te zien. Praten over je situatie, gedachten en gevoelens helpt om te verwerken waar je mee zit en om het vanuit een ander perspectief te bekijken.
Mindfulness
Streng zijn naar jezelf en jezelf veroordelen… herkenbaar? Vriendelijk leren zijn naar jezelf is de basis voor een positieve en ontspannen mindset. Het is oké om je onzeker, verdrietig of eenzaam te voelen. Dit zijn normale emoties die ruimte nodig hebben en je hoeft daar op dat moment niet meteen iets aan te veranderen. Mindfulness is een manier die helpt om oké te zijn met negatieve gedachten en emoties en om dit te zien als normale dingen die horen bij het leven. Er is een verschil tussen negatieve gedachten ervaren en lást hebben van negatieve gedachten. Mindfulness helpt om dit verschil te kunnen zien en los te komen van de negatieve lading.
Praten is makkelijker dan doen
Ik hoop dat ik bovenstaande tips niet te makkelijk laat klinken, want ik realiseer me goed dat het toepassen van deze tips zeker niet gemakkelijk is. Sommige gedachten zitten diepgeworteld vanuit onze jeugd. Het is niet makkelijk om alle gedachten en gevoelens toe te laten en te accepteren. En je hoeft ook niet álles te accepteren.
Na het lezen van deze blog heb je hopelijk iets meer inzicht gekregen in het omgaan met piekeren en is wellicht ook duidelijker geworden welke manieren (strategieën) van omgaan met piekeren niet goed of zelfs averechts werken. In de vorige blog vertelde ik dat piekeren niet alleen maar negatief is, maar dat het een beschermingsfunctie heeft en dat het soms ook helpend kan zijn. Vaak is het echter schadelijk om veel of zware piekergedachten te hebben. Het kan je leven op bepaalde momenten negatief beïnvloeden of beperken. De tips in deze blog kunnen helpend zijn, maar er zijn veel meer handvatten, tools en technieken die je kunnen helpen om los te komen van negatieve gedachten.
Wil je ontdekken en leren hoe je regie krijgt over je gedachten en gevoelens? of heb je vragen? Neem gerust contact met me op via het contactformulier.
Hartgroet,
Eén reactie